علاوه بر قانون مالیات های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده، بخشی از قوانین و مقررات مالیاتی کشور در قانون بودجه هر سال می آید. مالیات در قانون بودجه
مالیات پاداش هیات مدیره
اعضای هیات مدیره شرکت ها به دو دسته مدیران موظف و مدیران غیرموظف تقسیم می شوند.
آیین نامه اجرایی تبصره ۳ ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم مواردی را در جهت آسان تر نمودن فرایند دریافت کد و شماره اقتصادی برای فعالان اقتصادی بیان داشته است.
این نوشتار به بیان چند نکته کوتاه اما بسیار مهم درباره کد اقتصادی و تشکیل پرونده مالیاتی مطابق با آیین نامه تبصره ۳ ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم می پردازد.
قانون مالیاتهای مستقیم ایران درباره مسئولیت های مالیاتی تضامنی مدیران شرکت ها سال ۱۳۹۴ دچار اصلاحات و تغییراتی شد. قانونگذار در نسخه اصلاح شده این قانون در برخی موارد معافیت ها و امتیازات جدیدی را در نظر گرفته است.
در برخی موارد نرخ‌های اخذ مالیات را تغییر داده، در مواردی آیین رسیدگی به شکایات در مراجع حل اختلاف مالیاتی دست خوش تغییراتی شده و در موارد دیگری مسئولیت های مالیاتی جدیدی را برای افراد در نظر گرفته است.
یکی از این مسئولیت های نوین در ماده ۱۹۸ این قانون بیان شده که در این نوشتار به مقایسه متن جدید و متن پیشین این ماده و مسئولیت های جدید و بعضی مسئولیتهای منسوخ در اصلاحیه‌ی آن می پردازیم.
ادامه مطلبشرکتهای سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاران فعال در بازار بورس از طریق خرید و فروش سهام شرکت های بورسی اقدام به کسب درآمد و سود می کند.
این شرکت ها ابتدا به خرید سهام و سپس به فروش همان سهام مبادرت می نمایند و درآمدشان پس از فروش سهام (از محل مابه التفاوت قیمت روز خرید سهام با قیمت روز فروش سهام) محقق می‌شود.
بنابراین تا زمانی که سهام خریداری شده به فروش نرفته باشد درآمدی از محل آن محقق نمی شود.
به بیانی ساده تر فرایند کسب درآمد و شناسایی سود و مطالبه مالیات عملکرد در مورد این شرکتها بدین گونه است:
امروزه به دلیل توجه و تمرکز بیشتر روی مالیات ازسوی دولت، طبیعتا نیاز به یک وکیل مالیاتی مجرب در مودیان مالیات بیشتر شده است.
اکثر مردم بر این باور هستند که کار وکیل مالیاتی، وکالت از آنها در حضور مراجع حل اختلاف مالیات مثل هیات حل اختلاف مالیاتی یا شورای عالی مالیاتی برای احقاق حقوق تضییع شده آنها است. در صورتی که وکلای مالیات در وهله اول می تواند مشاور مالیاتی شما باشد تا از بروز معضل ها و مشکلات شما در امور مالیات با ارائه مشاوره مالیاتی جلوگیری کند.
وکیل مالیاتی شما باید به قوانین مالیات ایران، مثل قانون مالیات های مستقیم و یا قانون مالیات بر ارزش افزوده و آیین نامه های اجرایی آنان اشراف و تسلط کامل داشته باشد، باید تا حدودی از امور مالی و حسابداری سررشته داشته باشد، باید ادبیات حقوقی قوی داشته باشد که بتواند لایحه دفاعیه مالیاتی شما را به نحو احسن تحریر کند و همچنین از حقوق مالیات شما دفاع نماید.
یکی از خدماتی که ساوایران به مدیران شرکتها، فعالان اقتصادی، کسبه و کلیه مودیان مالیاتی ارائه می دهد معرفی وکلا در امور مالیاتی است.
از خدماتی که می توانید از وکلا متخصص در امور مالی و مالیات دریافت کنید می توان به مشاوره در زمان پلمپ دفاتر قانونی، در زمانی که خودتان قصد اعتراض به برگ تشخیص دارید، در زمانی که میخواهید در جلسات بررسی مجدد برگ تشخیص مالیات یا جلسات هیات حل اختلاف مالیاتی حضور پیدا کنید و حضور در این جلسات به وکالت از شما اشاره کرد.
دقت کنید بعضی از بی احتیاطی ها و توجه نکردن ها در حوزه مالیات می تواند خسارات سنگینی برای شما به بار آورد، حتی ناخواسته ممکن است بدون اطلاع از عواقب این بی احتیاطی ها مرتکب جرایم مالیاتی سنگینی نظیر پولشویی مالیاتی شوید.
مشورت با یک وکیل مالیاتی می تواند شما را از شر این جرایم ناخواسته نجات دهد.
شرکت ها و به طور کل اشخاص حقوقی به دلایل مختلفی، از جمله غیر ممکن بودن ادامه فعالیت شرکت، منقضی شدن مدت حیات شرکت، عدم تصدی سمت مدیرعامل و یا بعضی از اعضای هیئت مدیره شرکت و یا تصمیم مجمع عمومی فوق العاده شرکت به هر سببی اعلام انحلال شرکت کنند.
انحلال شرکت به معنای پایان حیات شرکت است. از اقداماتی که برای انحلال شرکت انجام می پذیرد میتوان به تصفیه دیون و بدهی های شرکت و سپس تقسیم اموال به جا مانده بین شرکا یا سهامداران اشاره نمود.
در نوشتار ” این دو اظهارنامه انحلال شرکت را برای انحلال شرکت باید تنظیم کنید ” در مورد اینکه چه اظهارنامه هایی را و به چه علت برای انحلال شرکت باید تهیه وتسلیم بنمایید توضیح داده ایم.
پیش از آنکه مجمع عمومی ای که قرار است برای انحلال شرکت تصمیم بگیرد تشکیل شود اعضای هیئت مدیره و مدیران پیش از انحلال(آخرین مدیران شرکت) وظیفه دارند بدهی ها و دارایی های شرکت لیست نموده و در روز مجمع در اختیار اعضای بگذارند.
این یکی از انواع اظهارنامه انحلال شرکت است که عدم تسلیم آن یا تهیه آن به صورت خلاف واقع باعث می شود یک یا دو درصد سرمایه پرداخت شده شرکت در تاریخ انحلال به عنوان جریمه برداشت شود. همچنین تمام شرکا و ضامن های شرکت برای پرداخت این جریمه مسئولیت خواهند داشت.
لیست بدهی ها و دارایی های شخص حقوقی که در بالا بیان شد باید حتما طبق تمونه خود سازمان امور مالیاتی تهیه شود. فرم اظهارنامه مالیاتی انحلال شرکت را می توانید از سایت سازمان امور مالیاتی دانلود بفرمایید.
یکی دیگر از انواع اظهارنامه انحلال، در واقع همان اظهارنامه مالیاتی آخرین سال عملیات شرکت است که تهیه آن به عهده مدیران تصفیه می باشد. عدم تسلیم اظهارنامه انحلال شرکت نیز موجب مسئولیت مدیران تصفیه و ضامن های شخص حقوقی در پرداخت جرایم متعلق خواهد شد.
مالیات جزئی از بدهی های شرکت محسوب می شود که طی فرایند تصفیه شرکت هر میزان از این بدهی که مالیات آن قطعی شده باشد باید پرداخت گردد.
اما در مواردی ممکن است برای شرکت پس از انحلال درآمدی محقق گردد. در ماده ۲۰۸ قانون تجارت به مدیر تصفیه این اجازه داده شده است که اگر برای انجام فرایند تصفیه و پرداخت بدهی های شرکت معامله ای لازم باشد انجام دهند.
به طور مثال، مدیر تصفیه با فروش محصولات تولیدی، موجودی انبار و وصول مطالبات شرکت و سپس فروش اموال و دارایی های شرکت سعی در پرداخت بدهی های شرکت و تصفیه دیون آن دارد. با فروش این محصولات و اموال درآمدی برای شرکت منحله محقق می شود. اما آیا این درآمد شرکت پس از انحلال آن مشمول مالیات می شود؟
طبق نظر مشورتی شورای عالی مالیاتی، درآمد های شرکت پس از انحلال آن را می توان به دو دسته تقسیم نمود.
۱- درآمد حاصل از فروش محصولات و تولیدی های شرکت(که به قصد انتفاع و کسب سود و بهره برداری تولید شده بودند)
۲- درآمد حاصل از فروش دارایی و اموال شرکت (که برای پرداخت بدهی و انجام فرایند انحلال شرکت به دست امده اند و منظور از فروش این اموال کسب سود و انتفاع نبوده است)
براساس همین نظریه مشورتی شورای عالی مالیاتی، درآمد حاصل از تولیدی شرکت ها و یا انجام فعالیت های سابق شرکت از آنجا که به قصد انتفاع و کسب سود بوده مشمول پرداخت مالیات خواهد شد، اما درآمدی که از فروش دارایی شرکت به دست می آید برای انجام تصفیه لازم است و در واقع معامله تجاری تلقی نمی شود که مالیات به آنها تعلق بگیرد.
در واقع درآمدهای شرکت منحله در بعضی از موارد مشمول مالیات می شوند.
رسیدگی مالیاتی عموما از طریق ارائه اسناد مالیاتی و مدارک مربوطه به سازمان امورمالیاتی انجام می شود. مهمترین روش ارائه اطلاعات، اسناد و مدارک به سازمان امور مالیاتی تسلیم اظهارنامه مالیاتی است.
استنکاف از ارائه اسناد و مدارک، به معنی خودداری از همکاری با سازمان امورمالیاتی یا عدم همکاری با اداره امور مالیاتی کشور است.
اظهارنامه های مالیاتی انواع مختلفی دارند که ما در مطلب انواع اظهارنامه های مالیاتی به توضیح آن پرداخته ایم. مهمترین اظهارنامه مالیاتی عبارت اند از: ۱- اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی ۲- اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل ۳- صورت معاملات فصلی (موضوع ماده ۱۶۹، مبحث مالیات فصلی)
اظهارنامه مالیاتی و صورت معاملات، غالبا به وسیله مالیات دهنده به سازمان امور مالیاتی ارائه می شود. بنابر این مهمترین روش دستیابی سازمان امور مالیاتی کشور به اطلاعات و اسناد و مدارک مالیاتی هر شخص، در حقیقت همان اظهارنامه های مالیاتی و صورت معاملاتی است که خود آن شخص به اداره امورمالیاتی ارائه نموده است.
اما بدین گونه نیست که فکرکنیم سازمان امور مالیاتی روش ها و ابزار های دیگری برای جمع آوری اطلاعات و اسناد و مدارک مالیات دهندگان در اختیار ندارد.
یکی از حقوق و اختیارات سازمان امور مالیاتی برای دسترسی به اطلاعات و اسناد و مدارک مالیات دهندگان، اختیارات ماده ۲۳۰ قانون مالیاتهای مستقیم است.
به موجب این ماده از قانون مالیات ها، حتی اشخاصی که با مودی مالیاتی طرف معامله بوده اند مکلف شده اند در مواردی که سازمان امور مالیاتی از آنها درخواست ارائه دفاتر، مدارک و اطلاعات مربوط به درآمد مالیات دهنده یا مشخصات و هویت و نشانی وی را می نماید همکاری لازم را با این سازمان به عمل آورد.
بنابراین همه اشخاصی که سازمان امور مالیاتی از آنها برای تشخیص درآمد و وصول مالیات اطلاعات و مدارک می خواهد باید با ارائه اسناد مالیاتی همکاری لازم را در حدود قانون مالیاتها با سازمان امور مالیاتی به عمل آورند.
تفاوتی نمی کند که این اشخاص مودی مالیاتی باشند یا نباشند، یا این اشخاص اظهارنامه مالیاتی داده باشند یا نه، یا این اشخاص معاف از مالیات باشند یا نه، در هر صورت بایستی در حدود قانون با سازمان امورمالیاتی کشور همکاری لازم را به عمل آورند.
توضیحات این بخش را به دو قسمت تقسیم می کنم. زیرا این عدم همکاری با سازمان امور مالیاتی در ارائه اسناد مالیاتی یا حتی مدارک و اطلاعات مالیاتی ممکن است به وسیله مالیات دهنده(مودی مالیاتی) باشد یا شخص دیگر.
چگونگی و آثار استنکاف از ارائه مدارک و اطلاعات مالیاتی نسبت به هریک از دو گروه یاد شده متفاوت است.
در این صورت مالیات دهنده در معرض خطر رسیدگی علی الراس (یا همان صدور اظهارنامه برآوردی) و رد دفاتر خواهد شد.
در این صورت شخص دیگری که طرف معامله با مودی مالیاتی اصلی بوده و از ارائه اطلاعات و مدارک درخواستی اداره امورمالیاتی خودداری کرده است مشمول ماده ۲۳۰ قانون مالیاتهای مستقیم خواهد شد و پرونده او با اعلام دادستانی انتظامی مالیاتی به مراجع قضایی فرستاده خواهد شد.
مرجع قضایی موظف است برابر قانون به چنین پرونده ای خارج از نوبت رسیدگی کند و اگر تشخیص داد که عدم همکاری این اشخاص با سازمان امورمالیاتی درارائه اسناد مالیاتی باعث ورود زیان به دولت شده است، بنا به درخواست اداره مالیات به جبران زیان وارده به دولت محکوم خواهد نمود.
به علاوه اشخاصی که طبق قانون مکلف به کسر مالیات در موارد خاص شده اند، همانند سر دفتران اسناد رسمی(که هنگام ثبت معاملات باید مالیات متعلقه را وصول و به حساب دولت واریز نمایند) یا بانکها(که در صورت فوت صاحب حساب باید مالیات بر سپرده و سود بانکی را کسر وبه حساب سازمان امور مالیاتی واریز کنند) و نیز کسانی که برابر قانون مالیات بر ارزش افزوده مکلف به دریافت مالیات بر ارزش افزوده و واریز آن به حساب دولت شده اند نیز به نحوی شخص ثالث تلقی می شوند.
این اشخاص نیز در برابر سازمان امور مالیاتی برای دریافت مالیات از اشخاص و پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی کشور مسئولیت قانونی دارند.
مجموعا این گروه از افراد اگر به تکالیف مالیاتی خود در قبال سازمان امور مالیاتی عمل نکنند به صورت تضامنی با مالیات دهنده اصلی مسئول پرداخت مالیات شناخنه می شوند. ضمن آنکه جرائم مالیاتی سنگینی نیز متوجه آنها می گردد.
ساوایران همه صاحبان کسب و کار پیشنهاد می کند به دریافت مشاوره ها وآموزش های مالیاتی مرتبط با کسب و کار خود توجه بیشتری داشته باشند.
به ویژه با توجه به پیچیدگی روز افزون مسائل مالیاتی و سخت گیری های بیشتری که طی این سالها شاهد آن بوده ایم، کم توجهی به این موضوع می تواند سبب بروز مشکلات سنگین و ناخواسته شود.
کتمان منبع درآمد، تنظیم اسناد و مدارک غیرحقیقی به منظور کمتر جلوه دادن درآمد یا بیشتر جلوه دادن هزینه های قابل قبول و استهلاکات یا عدم ابراز درآمد در اظهارنامه مالیاتی طی چندین سال متوالی از جمله مواردی است که مودیان مالیاتی برای فرار از مالیات انجام می دهند.
اما آیا به این عمل به دیده جرم نگاه می شود یا صرفا تخلف است؟ فرار از مالیات چه عواقبی در پی دارد؟ این عواقب آیا گریبان گیر اشخاص حقوقی نیز می شود؟ فرار مالیاتی توسط شرکت ها نیز می تواند صورت بگیرد؟ در این نوشتار به بررسی این موارد می پردازیم.
اگر بخواهیم به تعریف فرار مالیاتی به طور کلی بپردازیم باید این گونه تعریف کنیم که هرگونه اقدامی است که به منظور گریختن از پرداخت کل مالیات یا بخشی از آن صورت بگیرد.
در قانون مالیات های مستقیم تعریف دقیق و مشخصی از عمل فرار از مالیات بیان نشده و قانون تنها به ذکر چند مثال ومصداق از عمل اکتفا نموده.
به طور مثال در ماده۲۰۱ قانون مالیات ها آمده که اگرمودی به قصد فرار از مالیات و از روی علم و عمد طی سه سال پشت سر هم اقدام به ۱- عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی و ۲- ترازنامه و حساب سود و زیان بکند، یا اقدام به تنظیم غیرواقعی ۱- ترازنامه و حساب سود و زیان ۲- دفاتر قانونی ۳- اسناد و مدارک لازم برای تشخیص مالیات بکند جریمه خواهد شد. همچنین درماده ۲۷۴ قانون مالیاتها،استفاده از کارت بازرگانی اشخاص دیگر برای فرار از مالیات مجازات دارد.
ابتدا باید تفاوت جرم وتخلف را توضیح داد. جرم درواقع هر عملی است که در قانون از ان به عنوان جرم یاد شده باشد و برای آن عمل در قانون مجازات نیز تعیین شده باشد.
اما تخلف به هرگونه کوتاهی در اجرای قوانین یا نقض عمدی قوانین گفته می شود.
از بعضی از اقدامات برای فرار از مالیات مشخصا در ماده ۲۷۴ قانون مالیاتهای مستقیم ایران با عنوان جرم مالیاتی یاد شده. بنابراین میتوان این عمل را به نوعی جرم دانست.
تا اینجا گفتیم که مواردی که در بند “راه های فرار از مالیات” ذکر شد از مصادیق جرم فرار از مالیات محسوب می شود. آنچه که به عنوان مجازات این جرایم در قانون مالیاتهای مستقیم پیش بینی شده می تواند موارد زیر باشد:
الف) جزای نقدی از دومیلیون تومان تا هشت میلیون تومان
ب) انتشار حکم قطعی محکومیت در رسانه ها
ج) تا پنج سال محرومیت از بعضی از فعالیت های شغلی یا اجتماعی
د) تا پنج سال ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه
ه) تا پنج سال ممنوعیت از صادر کردن بعضی از اسناد تجاری مانند چک، سفته و…
اشخاص حقیقی یا همان افراد علاوه بر مجازاتهای بالا، در صورت فرار از مالیات می توانند به این مجازاتها نیز محکوم شوند:
الف) حبس بیشتر از شش ماه تا دو سال
ب) سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق
این مجازات ها بر اساس ماده ۲۷۴ قانون مالیات ها و ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی تعیین شده اند.
به این نکته نیز توجه داشته باشید که فرار مالیاتی از جمله جرایمی است که پولشویی می تواند بر پایه آن شکل بگیرد! برای درک بهتر این منظور پیشنهاد می شود نوشتار پولشویی از طریق فرار مالیاتی را مطالعه بفرمایید.
دقت داشته باشید که فرار از مالیات می تواند اشخاص را به ارتکاب جرائم بزرگتری مانند جرم پولشویی سوق بدهد. صرفا برای پرداخت مالیاتی کمتر مرتکب جرم پولشویی نشوید. چرا که مجازات جرم پولشویی به مراتب سنگین تر از مجازات های فرار از مالیات است.
هیئت مدیره شرکت می تواند از اعضای موظف و از اعضای غیرموظف تشکیل شود. در این نوشتار می خواهیم به تعریف اعضای موظف هیئت مدیره، تعریف اعضای غیرموظف هیئت مدیره، تفاوت این اعضا، مسئولیت های اعضای موظف هیئت مدیره و مسئولیت های اعضای غیر موظف در شرکت و در قبال اشخاص ثالث مانند سازمان امور مالیاتی و در واقع به مسئولیت مالیاتی مدیران غیر موظف بپردازیم.
اعضای هیئت مدیره شرکتها توسط سهامداران و یا دارندگان سهم الشرکه آنها تعیین می گردد. اصولا در شرکت های سهامی اعضای هیات مدیره نمی توانند برای مدت نامحدود و به صورت دائمی انتخاب شوند.
اعضای هیات مدیره می توانند مدیران موظف یا مدیران غیرموظف باشند. اما اینکه تفاوت اعضای موظف و اعضای غیرموظف در چیست در ادامه توضیح داده خواهد شد
عضو موظف در هیات مدیره شرکت ها در قانون تجارت به صورت مشخص تعریف نشده. اما اینگونه که از وظایف این مدیران در قانون می توان برداشت نمود مدیران موظف هیئت مدیره شرکت ها کسانی هستند که در شرکتی که عضو هیات مدیره آن هستند سمت اجرایی داشته و بدلیل داشتن یک شغل مستمر، حقوق بگیر آن شرکت نیز هستند.
برای مدیران غیرموظف هیئت مدیره شرکت نیز تعریف مشخصی در قانون تجارت ارائه نشده، اما از مفهوم مخالف تعریف مدیران موظف هیات مدیره و آنچه که در قانون به این مدیران اشاره شده است اینگونه می توان برداشت نمود که اعضای غیرموظف هیئت مدیره مدیرانی هستند که هیچ شغل و سمت اجرایی در شرکت نداشته و برای عضویت در هیئت مدیره شرکت حق دریافت مستمری ندارند.
مدیران موظف هیات مدیره شرکتها بابت مسئولیت مدیریتی که در شرکت دارند حقوق و مستمری دریافت می کنند که این مورد شامل مدیران غیرموطف هیئت مدیره نمی شود.
مدیران غیر موظف تنها بابت حضور در جلسات هیات مدیره می توانند حق حضور در جلسات دریافت نمایند و تحت شرایطی نیز می توانند از سود خالص شرکت پاداش دریافت نمایند.
تا اینجا به تعریف مدیران موظف و غیر موطف هیات مدیره پرداختیم و تفاوت این دو نوع مدیران را بیان کردیم.
اما آیا تمام این تفاوت ها تاثیری در مسئولیت این مدیران در قبال مسائل مالی و مالیاتی دارد؟
خیر. قانون مالیاتهای مستقیم بین مسئولیتهای مالیاتی مدیران موظف و غیر موظف تفاوتی قائل نشده است و مسئولیت مالیاتی مدیران غیرموظف به همان اندازه مدیران موظف است.
لازم به ذکر است که برخی از مسئولیت های مالیاتی شرکت ها می تواند به مدیران شرکت نیز تسری پیدا کند و مدیران و اموال شرکت را در معرض مسئولیت پرداخت مالیات از اموال شخصی قرار دهد.
درواقع غیر موظف بودن بعضی از اعضای هیات مدیره یک شرکت و عدم دریافت حقوق به طور مستمر رافع مسئولیت این مدیران در قبال تعهدات مالیاتی شرکت نمی شود.
مدیران غیر موظف نیز مانند دیگر مدیران شرکت بنابر ماده ۱۹۸ قانون مالیاتهای مستقیم نسبت به مالیات های قطعی شده دوران مدیریت خود که به انها ابلاغ شده باشد با خود شرکت مسئولیت تضامنی دارند.
