شرح و تحلیل ماده ۵۵ قانون مالیاتهای مستقیم

میزان مالیات بر اجاره برای مالکانی که خودشان مستاجر هستند

در ادامه شرح و تحلیل مواد قانون مالیات‌های مستقیم در باب مالیات بر درآمد در این نوشتار به شرح و تحلیل ماده ۵۵ قانون مالیات های مستقیم می پردازم.

تا کنون شرح و تحلیل مواد ۵۲، ۵۳، ۵۴ و ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم را تقدیم کردم.

همانطور که در موارد نوشتارهای پیشین بیان شد باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم از ماده ۵۲ تا ماده ۸۰ به مالیات بر درآمد املاک اختصاص دارد که درباره مالیات بر درآمد اجاره و مالیات نقل و انتقال املاک و سرقفلی می‌باشد.

در هر صورت به ادامه بحث درباره شرح و تحلیل ماده ۵۵ قانون مالیات های مستقیم می‌پردازم. ماده ۵۵ قانون مالیاتهای مستقیم فرضی را در نظر گرفته که مالک، به هر دلیلی خودش مستاجر باشد.

فرض کنید شخصی که خانه خریده به دلیل نیاز به پول رهن، خانه‌اش را اجاره داده و خودش در خانه دیگری ساکن است.

چنین شخصی از یک سو مالک است و بابت اجاره دادن خانه‌اش مشمول مقررات مالیات بر درآمد اجاره می شود و از سوی دیگر خودش مستاجر است و در زندگی، هزینه‌ای دارد به نام هزینه اجاره که از نظر مقررات مالیاتی چنین هزینه‌ای جزئی از هزینه.های قابل قبول مالیاتی به شمار می‌رود.

بنابراین ماده ۵۵ قانون مالیات های مستقیم این مسئله را مد نظر قرار داده و در حقیقت یک مطلب مهم و ساده را بیان کرده است.

قانون مالیات‌های مستقیم به چنین شخصی می گوید هزینه اجاره‌ای که می‌دهی را قبول دارم و از طرف دیگر باید مالیات بر درآمد اجاره‌ای که به دست می‌آوری را هم بپردازی.

برای اینکه عدالت مالیاتی و قانون در مورد این شخص به درستی اجرا شده باشد ماده ۵۵ قانون مالیات‌های مستقیم گفته مقدار اجاره‌ای که می پردازی را از مقدار اجاره‌ای که دریافت می‌کنی کسر می‌کنم، مابه‌التفاوت آن را به عنوان درآمد اجاره شناسایی و نسبت به همان مابه‌التفاوت مالیات اجاره را دریافت می‌نمایم.

نکته اول: ماده ۵۵ از واژه خانه یا آپارتمان مسکونی استفاده نموده و به این معنی‌ است که تفاوتی ندارد که نوع ملک مسکونی مالیات‌دهنده خانه ویلایی، خانه باغ یا آپارتمانی باشد، صرف مسکونی بودن این ملک مهم است.

نکته دوم: با توجه مقررات وضع شده از سال ۱۳۹۴ در قانون مالیات‌های مستقیم، رسمی یا عادی بودن سند اجاره نیز از جنبه مالیاتی و در موارد شمول این ماده تفاوتی با هم ندارند.

چرا که مبنای اخذ مالیات، اجاره‌بهایی است که طبق قرارداد اجاره و بر اساس ارزش تعیین شده توسط کمیسیون املاک منطقه معین شده باشد. مگر آنکه اجاره نوشته شده در قرارداد اجاره از ارزش تعیین شده توسط کمیسیون املاک منطقه بیشتر بوده باشد که در این صورت سازمان امور مالیاتی مبنای اخذ مالیات را هر آنچه که بیشتر باشد می‌داند.

نکته سوم: باتوجه به قسمت اخیر ماده ۵۵ قانون مالیات‌های مستقیم و این فرض که  ممکن است کارفرمایی که به کارمند خود خانه سازمانی داده است در فیش حقوقی کارمند، کسری مال‌الاجاره از حقوق وی را به صورت مستقیم یا غیر مستقیم اعمال کند سازمان امور مالیاتی اجاره‌ی دریافتی شخص بابت اجاره دادن خانه خودش را از اجاره‌ای که این شخص بابت خانه سازمانی به شرکت می‌پردازد کسر می‌نماید  و باقی‌مانده آن را(اگر باقی مانده داشته باشد) درآمد اجاره می‌داند.

نکته چهارم: اگر کارفرما مبلغ اجاره کارمند بابت دریافت خانه سازمانی را در فیش حقوق وی اعمال نکند سازمان امور مالیاتی از طریق سامانه اسکان متوجه این موضوع میگردد و آن را فرار مالیاتی شناسایی کرده و با آن برخورد می‌کند.